Cynrychioli eich hun yn y llys
Printable version
1. Trosolwg
Mae gennych hawl i siarad drosoch eich hun yn y llys heb gyfreithiwr neu weithiwr cyfreithiol proffesiynol arall.
Gallwch ddewis gwneud hyn oherwydd:
- rydych yn meddwl ei bod yn well siarad yn uniongyrchol â’r barnwr, y rheithgor neu’r ynadon eich hun
- ni allwch fforddio talu ffioedd cyfreithiol
Os ydych yn ystyried cynrychioli eich hun oherwydd na allwch fforddio costau cyfreithiol, gwiriwch a allwch gael cymorth cyfreithiol yn lle hynny.
Byddwch yn cael eich adnabod fel ‘ymgyfreithiwr drosoch eich hun’ os ydych yn cynrychioli eich hun. Byddwch hefyd yn cael eich adnabod fel ‘ceisydd’, ‘atebydd’ neu ‘ddiffynnydd’ yn dibynnu p’un a yw eich achos yn cael ei wrando mewn llys teulu, sifil neu droseddol.
¶Ù²¹°ù±ô±ô±ð²Ô·É³¦³óÌý am gyngor ar sut i gynnal eich achos.
Mae ynaÂ
Rhywun gyda chi yn y llys
Efallai y caniateir i chi gael rhywun i’ch helpu yn y llys drwy gymryd nodiadau a rhoi cyngor, ond ni allant:
- siarad ar eich rhan
- ymyrryd ag achosion
- llofnodi dogfennau ar eich rhan
Gelwir yr unigolyn hwn yn ‘gyfaill McKenzie’.
Bydd y barnwr yn penderfynu a allwch gael cyfaill McKenzie gyda chi yn y llys.
Darllenwch ganllaw ar .
Cael cyngor cyfreithiol
Gallwch dal gael cyngor cyfreithiol i’ch helpu gyda’ch achos, hyd yn oed os byddwch yn dewis cynrychioli eich hun yn y llys.
Darllenwch gyngor ar  ar gyfer dyled, anghydfod neu hawliad anaf personol.
2. Ysgaru a gwahanu yn ymwneud â phlant
Cyfeirir atoch chi fel ‘ceisydd’ os wnaethoch ddwyn yr achos, er enghraifft chi wnaeth ffeilio’r papurau ysgariad.
Byddwch yn cael eich adnabod fel yr ‘atebydd’ os ydych wedi cael papurau ysgaru neu gais am wahanu, neu orchymyn cyswllt neu orchymyn preswylio ar gyfer plentyn.
Cyn i chi fynd i’r llys
Fel arfer bydd rhaid i chi fynd i apwyntiad cyfryngu cyn i chi fynd i’r llys.
Ni fydd y llys yn gwrando ar eich achos nes i chi anfon ffurflen C100 atynt.
Darllenwch ganllawiau ynghylch a ddylech fynd â’ch achos i’r llys.
Darllenwch yr ‘Arweiniad i Rieni sydd wedi Gwahanu: Plant a’r Llys Teulu.
Mwy o wybodaeth am:
- sut i wneud cais am orchymyn llys
- ²âÌýmathau o orchmynion llys gallwch wneud cais amdano neu ymateb iddo
- beth mae’r llys yn ei wneud ar ôl i chi wneud cais am orchymyn llys
- cael cymorth annibynnol a rhad ac am ddimÂ
3. Ysgaru a gwahanu: arian ac eiddo
Cyfeirir atoch fel y:
- ‘ceisydd’ os wnaethoch ddwyn yr achos, er enghraifft chi wnaeth ffeilio’r papurau ysgariad
- ‘atebydd’ os oes rhywun arall wedi dod â’r achos
Darganfyddwch beth sy’n rhaid i chi ei wneud cyn i chi fynd i’r llys os ydych yn ysgaru neu’n gwahanu a bod gennych anghydfod ynghylch arian neu eiddo.
Fel arfer mae’n rhaid i chi ystyried cyfryngu cyn i chi fynd i’r llys.
Ni fydd y llys yn gwrando ar eich achos nes i chi anfon ffurflen C100 atynt.