Nodyn arfer y Gwarcheidwad Cyhoeddus: Hysbysiad am farwolaeth
Diweddarwyd 17 Ionawr 2023
Yn berthnasol i Gymru a Loegr
Crynodeb
Mae鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gyfrifol am gynnal cofrestrau o atwrneiaethau arhosol, atwrneiaethau parhaus, gorchmynion sy鈥檔 penodi dirprwyon, a gorchmynion sy鈥檔 penodi gwarcheidwaid. Mae鈥檙 nodyn ymarfer hwn yn amlinellu鈥檙 gofynion ar gyfer rhoi gwybod i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus am farwolaethau sy鈥檔 effeithio ar y cofrestrau.
Pryd i hysbysu鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus am farwolaeth
Dylid hysbysu Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus am farwolaeth:
-
rhoddwr atwrneiaeth arhosol neu atwrneiaeth barhaus gofrestredig
-
atwrnai sy鈥檔 gweithredu dan atwrneiaeth arhosol neu atwrneiaeth barhaus gofrestredig
-
atwrnai wrth gefn
-
dirprwy wedi鈥檌 benodi gan y Llys Gwarchod
-
rhywun y mae鈥檙 Llys Gwarchod wedi penodi dirprwy ar ei gyfer (P)
-
gwarcheidwad a benodwyd gan yr Uchel Lys
-
rhywun y mae鈥檙 Uchel Lys wedi penodi gwarcheidwad ar ei gyfer (yr unigolyn coll)
Proses a ddilynir gan Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus pan adroddir am farwolaeth dros e-bost, ff么n neu lythyr
Gellir rhoi gwybod i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus am farwolaeth dros e-bost, dros y ff么n neu drwy lythyr.
Os bydd rhywun sy鈥檔 rhan o atwrneiaeth arhosol (LPA) neu atwrneiaeth barhaus (EPA) yn marw, gofynnir i鈥檙 sawl sy鈥檔 rhoi gwybod am y farwolaeth anfon yr atwrneiaeth arhosol neu鈥檙 atwrneiaeth barhaus wreiddiol at Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus. Os bydd rhywun sy鈥檔 rhan o ddirprwyaeth yn marw, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn dweud wrth y person perthnasol beth i鈥檞 wneud yn 么l yr achos unigol.
Yn dilyn hysbysiad, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn defnyddio鈥檙 system Dilysu Digwyddiadau Bywyd i gadarnhau鈥檙 farwolaeth. Mae system Dilysu Digwyddiadau Bywyd yn adalw data yn uniongyrchol gan Swyddfa鈥檙 Cofrestrydd Cyffredinol, felly nid oes angen prawf ychwanegol o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost (gweler Prawf o farwolaeth).
Os bydd marwolaeth yn arwain at ganslo atwrneiaeth arhosol neu atwrneiaeth barhaus, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwaredu鈥檙 ddogfen wreiddiol yn gyfrinachol unwaith y bydd prawf o farwolaeth wedi鈥檌 gadarnhau. Os yw cynrychiolydd personol am gael yr atwrneiaeth arhosol neu鈥檙 atwrneiaeth barhaus yn 么l, rhaid gwneud cais mewn llythyr eglurhaol wrth anfon y dogfennau at Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus.
Marwolaeth rhoddwr atwrneiaeth arhosol neu atwrneiaeth barhaus gofrestredig
Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus ganslo atwrneiaeth barhaus neu atwrneiaeth arhosol os yw鈥檔 fodlon bod y p诺er wedi cael ei ddiddymu o ganlyniad i farwolaeth rhoddwr. [footnote 1]
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd, felly nid oes angen prawf ychwanegol o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost (gweler Prawf o farwolaeth).
Dylid dychwelyd y ddogfen atwrneiaeth barhaus neu atwrneiaeth arhosol wreiddiol, ynghyd ag unrhyw gop茂au ardystiedig neu gop茂au swyddfa, i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus i鈥檞 chanslo.
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn mynd ati wedyn i hysbysu鈥檙 atwrnai/atwrneiod drwy lythyr pan fydd yr atwrneiaeth arhosol neu鈥檙 atwrneiaeth barhaus wedi鈥檌 chanslo, a bydd yn gwaredu鈥檙 ddogfen yn gyfrinachol.
Marwolaeth atwrnai sy鈥檔 gweithredu o dan atwrneiaeth arhosol neu atwrneiaeth barhaus gofrestredig
Os mai鈥檙 atwrnai oedd yr unig atwrnai, mae ei farwolaeth yn canslo鈥檙 atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol [footnote 2]. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd (gweler Prawf o farwolaeth). Dylid dychwelyd yr atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn rhoi gwybod i鈥檙 rhoddwr (atwrneiaeth arhosol yn unig) drwy lythyr pan fydd wedi cael ei chanslo. Yna, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwaredu鈥檙 ddogfen yn gyfrinachol.
Os cafodd yr atwrnai ei benodi i weithredu ar y cyd (hynny yw, gallai ond gweithredu gyda鈥檌 gilydd gydag atwrnai arall/atwrneiod eraill, mae ei farwolaeth yn canslo鈥檙 atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd (gweler Prawf o farwolaeth). Dylid dychwelyd yr atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn rhoi gwybod i鈥檙 rhoddwr a phob atwrnai arall (atwrneiaeth arhosol yn unig) drwy lythyr pan fydd wedi cael ei chanslo. Yna, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwaredu鈥檙 ddogfen yn gyfrinachol.
Os cafodd yr atwrnai ymadawedig ei benodi ar y cyd ac yn unigol gydag atwrnai arall neu atwrneiod eraill (hynny yw, gallent weithredu鈥檔 annibynnol neu ar y cyd 芒鈥檙 atwrnai arall/atwrneiod eraill), yna bydd yr atwrneiaeth arhosol yn dal yn ddilys. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd. Rhaid dychwelyd yr atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus, a fydd yn stampio鈥檙 ddogfen i gadarnhau bod yr atwrnai wedi marw. Yna, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn dychwelyd yr atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol.
Os oedd yr atwrnai ymadawedig yn gweithredu o dan atwrneiaeth arhosol ac wedi鈥檌 benodi ar y cyd ar gyfer rhai penderfyniadau, ac ar y cyd ac yn unigol ar gyfer penderfyniadau eraill gydag atwrnai arall neu atwrneiod eraill (hynny yw, gallent weithredu鈥檔 annibynnol neu ar y cyd ag atwrneiod eraill, ond yn gorfod gwneud rhai penderfyniadau gyda鈥檌 gilydd), yna bydd yr atwrneiaeth arhosol yn dal yn ddilys. Fodd bynnag, ni fydd y prif atwrneiod eraill yn gallu gweithredu ar y penderfyniadau sydd i鈥檞 gwneud ar y cyd (gyda鈥檌 gilydd). Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd. Rhaid dychwelyd yr atwrneiaeth barhaus neu鈥檙 atwrneiaeth arhosol i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus, a fydd yn stampio鈥檙 ddogfen i gadarnhau bod yr atwrnai wedi marw. Yna, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn dychwelyd yr atwrneiaeth arhosol.
Ym mhob un o鈥檙 senarios uchod, tybir nad oes atwrnai(atwrneiod) wrth gefn wedi cael eu penodi.
Marwolaeth atwrnai wrth gefn
Rhaid rhoi gwybod i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus am farwolaeth atwrnai wrth gefn, hyd yn oed os nad yw Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus wedi diwygio鈥檙 atwrneiaeth arhosol i ganiat谩u iddo ddechrau gweithredu ar ran y rhoddwr.
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd (gweler Prawf o farwolaeth), ac mae鈥檔 rhaid dychwelyd yr atwrneiaeth arhosol iddynt. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn cadarnhau a yw鈥檙 atwrneiaeth arhosol yn dal yn ddilys i鈥檞 defnyddio ac os yw, bydd yn stampio ac yn dychwelyd y ddogfen. Os nad yw鈥檔 ddilys mwyach, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn canslo鈥檙 atwrneiaeth arhosol ac yn ei gwaredu鈥檔 gyfrinachol.
Marwolaeth dirprwy wedi鈥檌 benodi gan y Llys Gwarchod
Rhaid i鈥檙 ysgutor, y cynrychiolydd personol, neu aelod o deulu鈥檙 dirprwy hysbysu Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus bod y dirprwy a benodwyd gan y Llys Gwarchod wedi marw. Wedyn, gellir diweddaru鈥檙 gofrestr dirprwyon.
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd, felly nid oes angen prawf ychwanegol o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost (gweler Prawf o farwolaeth).
Bydd angen i gynrychiolydd personol neu ysgutor yr ymadawedig hysbysu鈥檙 Llys Gwarchod bod y dirprwy wedi marw. Bydd hyn yn helpu i gau unrhyw geisiadau llys sy鈥檔 mynd rhagddynt. Efallai y bydd y Llys yn penderfynu bod angen rhywun arall yn ei le. Mewn achosion lle鈥檙 oedd dirprwyon wedi鈥檜 penodi ar y cyd neu ar eu pen eu hunain, bydd y ddirprwyaeth yn dod i ben. Os yw鈥檙 dirprwyon wedi cael eu penodi ar y cyd ac yn unigol, gall y dirprwy sy鈥檔 goroesi barhau i weithredu.
Fel arfer, bydd dyletswydd statudol y Gwarcheidwad Cyhoeddus i oruchwylio yn dod i ben pan fydd y dirprwy鈥檔 marw, oherwydd bod y Llys Gwarchod yn dod 芒鈥檙 gorchymyn dirprwyaeth i ben. Bydd hyn yn digwydd:
-
oni bai fod y dirprwy wedi鈥檌 benodi ar y cyd ac yn unigol
-
hyd nes y bydd y Llys yn penodi dirprwy newydd
-
os penderfynir nad oes angen dirprwy mwyach.
Os na fydd gan P (rhywun y mae鈥檙 Llys wedi penodi dirprwy ar ei gyfer) ddirprwy, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwneud atgyfeiriad i鈥檙 awdurdod lleol i roi gwybod bod P mewn perygl ac nad oes ganddo ddirprwy i鈥檞 gefnogi mwyach.
Marwolaeth P (rhywun y mae鈥檙 Llys wedi penodi dirprwy ar ei gyfer)
Rhaid rhoi gwybod i Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus am farwolaeth P er mwyn diweddaru鈥檙 gofrestr dirprwyon. Bydd y farwolaeth yn dod 芒鈥檙 ddirprwyaeth i ben er y gall y Gwarcheidwad Cyhoeddus ofyn am adroddiad terfynol gan y dirprwy. Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd, felly nid oes angen prawf ychwanegol o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost (gweler Prawf o farwolaeth).
Os oes unrhyw geisiadau llys yn mynd rhagddynt, bydd angen i鈥檙 dirprwy roi gwybod i鈥檙 Llys Gwarchod am y farwolaeth. [footnote 3]
Marwolaeth gwarcheidwad a benodwyd gan yr Uchel Lys
Diddymir gorchymyn gwarcheidiaeth pan fydd y gwarcheidwad yn marw [footnote 4], oni bai fod y gorchymyn yn penodi mwy nag un gwarcheidwad, ac nad oedd y gwarcheidwaid wedi cael eu penodi i weithredu ar y cyd. [footnote 5]
Rhaid i鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus gael gwybod am farwolaeth gwarcheidwad gan yr ysgutor, y cynrychiolydd personol, neu aelod o deulu鈥檙 gwarcheidwad. Wedyn, gall y Gwarcheidwad Cyhoeddus ddiweddaru鈥檙 gorchmynion gwarcheidiaeth.
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd, felly nid oes angen prawf ychwanegol o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost (gweler Prawf o farwolaeth).
Lle na fydd y gorchymyn yn cael ei ddirymu ar farwolaeth gwarcheidwad (hynny yw, mae gwarcheidwad arall a benodwyd dan y gorchymyn yn dal yn fyw ac nad yw wedi鈥檌 benodi i weithredu ar y cyd 芒鈥檙 gwarcheidwad ymadawedig), rhaid i鈥檙 gwarcheidwad sy鈥檔 parhau wneud cais i鈥檙 Uchel Lys am amrywio neu ddiddymu鈥檙 gorchymyn cyn gynted ag y bo modd ar 么l dod yn ymwybodol o鈥檙 farwolaeth.
Os na fydd gan yr unigolyn coll (rhywun y mae鈥檙 Uchel Lys wedi penodi gwarcheidwad ar ei gyfer) warcheidwad o gwbl, bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwneud atgyfeiriad i鈥檙 asiantaeth neu鈥檙 corff perthnasol i dynnu sylw at hyn.
Marwolaeth rhywun y mae鈥檙 Uchel Lys wedi penodi gwarcheidwad ar ei gyfer (yr unigolyn coll)
Bydd gorchymyn gwarcheidiaeth yn cael ei ddiddymu pan fydd yr unigolyn coll yn marw. [footnote 6]
Rhaid i鈥檙 gwarcheidwad, ysgutor, cynrychiolydd personol, neu aelod o鈥檙 teulu hysbysu Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus bod yr unigolyn coll wedi marw fel bod modd diweddaru cofrestr gorchmynion gwarcheidiaeth y Gwarcheidwad Cyhoeddus.
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gwirio鈥檙 farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd, felly nid oes angen prawf ychwanegol o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost (gweler Prawf o farwolaeth).
Datganiad o farwolaeth ragdybiedig (perthnasol i orchmynion gwarcheidiaeth yn unig)
Rhaid i鈥檙 gwarcheidwad, ysgutor, cynrychiolydd personol, neu aelod o鈥檙 teulu hysbysu Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus pan fydd datganiad o farwolaeth ragdybiedig [footnote 7] wedi鈥檌 wneud fel bod modd diweddaru cofrestr gorchmynion gwarcheidiaeth y Gwarcheidwad Cyhoeddus. Dylid gwneud yr hysbysiad hwn cyn gynted ag y bo modd.
Bydd y datganiad hwn o farwolaeth ragdybiedig yr unigolyn coll (rhywun y mae鈥檙 Uchel Lys wedi penodi gwarcheidwad ar ei gyfer) yn dod 芒鈥檙 gorchymyn gwarcheidiaeth i ben.
Mae Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gofyn am gopi o鈥檙 datganiad o farwolaeth ragdybiedig er mwyn cau鈥檙 achos.
Prawf o farwolaeth
Bydd Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn dilysu unrhyw hysbysiadau am farwolaeth drwy system Dilysu Digwyddiadau Bywyd (鈥淟EV鈥).
Nid oes angen prawf o farwolaeth oni ofynnir am hynny drwy lythyr neu e-bost.
Os yw Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus wedi gofyn am brawf marwolaeth, dylai鈥檙 sawl sy鈥檔 gohebu ddarparu cyfeirnod achos Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus, enw llawn, dyddiad geni a chyfeiriad diwethaf y sawl a fu farw, ynghyd ag unrhyw un o鈥檙 canlynol:
-
Tystysgrif a roddwyd gan y cofrestrydd cyffredinol, cofrestrydd arolygol neu gofrestrydd genedigaethau a marwolaethau
-
Cofnod o gwest
-
Dilysiad electronig gan y Swyddfa Cofnodion Cyffredinol neu Asiantaeth Gwirio Credyd
Mae cadarnhad ysgrifenedig ar bapur pennawd neu e-bost o gyfrif busnes gan unrhyw un o鈥檙 canlynol hefyd yn dderbyniol:
-
Cyfreithiwr, bargyfreithiwr neu adfocad a awdurdodwyd i ymarfer yn y wlad lle gwneir y datganiad
-
Gweithredwr cyfreithiol sy鈥檔 aelod o Sefydliad y Gweithredwyr Cyfreithiol
-
Awdur ewyllysiau sy鈥檔 aelod o naill ai Gymdeithas Awduron Ewyllysiau, Sefydliad yr Awduron Ewyllysiau Proffesiynol, neu Gymdeithas Awduron Ewyllysiau Ewrop
-
Notari cyhoeddus neu unrhyw unigolyn a ganiateir i weinyddu llwon yn y wlad lle gwneir y datganiad
-
Ynad
-
Swyddog conswl, llysgenhadaeth neu swyddog o鈥檙 Uchel Gomisiwn os bu farw鈥檙 person dramor
-
Yr hyn sy鈥檔 cyfateb i dystysgrif a roddwyd dramor gan yr awdurdod cofrestru priodol os bu farw鈥檙 person dramor
Os cyflwynir dogfen sy鈥檔 gyfreithiol rwymol (er enghraifft tystysgrif farwolaeth), rhaid derbyn y gwreiddiol neu gopi ardystiedig gan y cofrestrydd. Nid yw llungop茂au na delweddau wedi鈥檜 sganio yn dderbyniol.
Yr unig eithriad i鈥檙 uchod yw lle ceir rhagdybiaeth o farwolaeth. Mae Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus yn gofyn am gopi o鈥檙 gorchymyn o farwolaeth ragdybiedig fel tystiolaeth er mwyn cau鈥檙 achos.
-
Rheoliad 22 Rheoliadau Atwrneiaeth Arhosol, Atwrneiaeth Barhaus a Gwarcheidwad Cyhoeddus 2007聽鈫
-
Deddf Galluedd Meddyliol atodlen 4 Rhan 5 paragraff 17聽鈫
-
Cyfarwyddyd Ymarfer 24B a7聽鈫
-
Adran 14 o Ddeddf Gwarcheidiaeth (Unigolion Coll) 2017聽鈫
-
Paragraff 4 Atodlen Deddf Gwarcheidiaeth (Unigolion Coll) 2017聽鈫
-
Adran 14 o Ddeddf Gwarcheidiaeth (Unigolion Coll) 2017聽鈫
-
Adran 2 o Ddeddf Rhagdybiaeth o Farwolaeth 2013聽鈫