ÒÁÈËÖ±²¥

Gall y llysoedd eich dirwyo ac ‘ardystio’ eich cofnod gyrru gyda phwyntiau cosb os cewch yn euog o drosedd foduro.

Rhoddir yr ardystiad a phwyntiau cosb ar eich cofnod gyrrwr. Gweld eich cofnod trwydded yrru i weld pa bwyntiau cosb sydd gennych a phryd y byddant yn cael eu dileu.

Rhaid i ardystiadau aros ar eich cofnod gyrru am 4 neu 11 mlynedd, yn dibynnu ar y drosedd.

Gallwch gael eich gwahardd rhag gyrru os byddwch yn cronni 12 pwynt cosb neu fwy o fewn cyfnod o 3 blynedd. Mae rheolau gwahanol ar gyfer gyrwyr newydd.

Mae gan bob ardystiad god arbennig a rhoddir ‘pwyntiau cosb’ iddo ar raddfa o 1 i 11. Rydych yn cael mwy o bwyntiau am droseddau mwy difrifol.

Mae’r tabl yn dangos y codau trosedd y gellir eu rhoi ar eich cofnod gyrru. Mae hefyd yn dangos faint o bwyntiau cosb y gallwch eu cael amdanynt. Gall rhai troseddau hefyd gynnwys gwaharddiad.

Rhaid i godau trosedd a phwyntiau cosb aros ar eich cofnod gyrru am 4 neu 11 mlynedd, yn dibynnu ar y drosedd.

Troseddau sy’n gysylltiedig â damweiniau

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
AC10	Methu â stopio ar ôl damwain	5 i 10
AC20	Methu â rhoi manylion neu roi gwybod am ddamwain o fewn 24 awr	5 i 10
AC30	Troseddau damwain heb eu diffinio	4 i 9

Gyrrwr wedi’i wahardd

Rhaid i godau BA10 a BA30 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
BA10	Gyrru tra’ch bod wedi’ch gwahardd gan orchymyn llys	6
BA30	Ceisio gyrru tra’ch bod wedi’ch gwahardd gan orchymyn llys	6

Rhaid i godau BA40 a BA60 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
BA40	Achosi marwolaeth wrth yrru tra’ch bod wedi’ch gwahardd	3 i 11
BA60	Achosi niwed difrifol wrth yrru tra’ch bod wedi’ch gwahardd	3 i 11

Gyrru diofal

Rhaid i godau CD10 a CD33 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
CD10	Gyrru heb ofal na sylw priodol	3 i 9
CD20	Gyrru heb roi ystyriaeth resymol i ddefnyddwyr ffordd eraill	3 i 9
CD30	Gyrru heb ofal na sylw priodol neu heb roi ystyriaeth resymol i ddefnyddwyr ffordd eraill	3 i 9
CD33	Achosi niwed difrifol drwy yrru diofal neu anystyriol	3 i 9

Rhaid i godau CD40 a CD70 aros ar gofnod gyrru am 11 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
CD40	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal pan fyddwch yn anghymwys oherwydd diod	3 i 11
CD50	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal pan fyddwch yn anghymwys oherwydd cyffuriau	3 i 11
CD60	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal gyda lefel alcohol uwchben y terfyn	3 i 11
CD70	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal ac yna methu â rhoi sbesimen ar gyfer dadansoddiad alcohol	3 i 11

Rhaid i godau CD80 a CD90 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
CD80	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal neu anystyriol	3 i 11
CD90	Achosi marwolaeth drwy yrru: gyrwyr heb drwydded, wedi’u gwahardd neu heb yswiriant	3 i 11

Troseddau adeiladu a defnydd

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
CU10	Defnyddio cerbyd gyda breciau diffygiol	3
CU20	Achosi neu’n debygol o achosi perygl oherwydd defnyddio cerbyd anaddas neu ddefnyddio cerbyd â rhannau neu ategion (ac eithrio breciau, llywio neu deiars) mewn cyflwr peryglus	3
CU30	Defnyddio cerbyd gyda theiar(s) diffygiol	3
CU40	Defnyddio cerbyd gyda llywio diffygiol	3
CU50	Achosi neu’n debygol o achosi perygl oherwydd llwyth neu deithwyr	3
CU80	Torri gofynion o ran rheoli’r cerbyd, fel defnyddio ffôn symudol	3 i 6

Gyrru diofal/beryglus

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
DD10	Achosi niwed difrifol wrth yrru’n beryglus	3 i 11
DD40	Gyrru peryglus	3 i 11
DD60	Dynladdiad neu laddiad beius wrth yrru cerbyd	3 i 11 Â
DD80	Achosi marwolaeth wrth yrru’n beryglus	3 i 11
DD90	Gyrru gwyllt	3 i 9

Yfed

Rhaid i godau DR10 a DR61 aros ar gofnod gyrru am 11 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
DR10	Gyrru neu geisio gyrru â lefel alcohol uwchben y terfyn	3 i 11
DR20	Gyrru neu geisio gyrru tra’n anghymwys oherwydd diod	3 i 11
DR30	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal ac yna methu â rhoi sbesimen ar gyfer dadansoddiad alcohol	3 i 11
DR31	Gyrru neu geisio gyrru ac yna’n gwrthod rhoi caniatâd ar gyfer dadansoddiad sampl gwaed a gymerwyd heb ganiatâd oherwydd anallu	3 i 11
DR61	Gwrthod rhoi caniatâd ar gyfer dadansoddiad sampl gwaed a gymerwyd heb ganiatâd oherwydd anallu mewn amgylchiadau ac eithrio gyrru neu geisio gyrru	10

Rhaid i godau DR40 i DR70 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd neu 4 blynedd o ddyddiad yr euogfarn lle mae gwaharddiad yn cael ei osod.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
DR40	Yn gyfrifol am gerbyd tra bod y lefel alcohol uwchben y terfyn	10
DR50	Yn gyfrifol am gerbyd tra’n anghymwys oherwydd diod	10
DR60	Methu â darparu sbesimen ar gyfer dadansoddiad mewn amgylchiadau ac eithrio gyrru neu geisio gyrru	10
DR70	Methu â chydsynio â phrawf rhagarweiniol	4

Cyffuriau

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 11 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
DG10	Gyrru neu geisio gyrru gyda lefel cyffuriau uwchben y terfyn a nodir	3 i 11
DG60	Achosi marwolaeth drwy yrru diofal gyda lefel cyffuriau uwchben y terfyn	3 i 11
DR80	Gyrru neu geisio gyrru tra’n anghymwys oherwydd cyffuriau	3 i 11

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd neu 4 blynedd o ddyddiad yr euogfarn lle mae gwaharddiad yn cael ei osod.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
DG40	Yn gyfrifol am gerbyd tra bod y lefel cyffuriau uwchben y terfyn	10
DR70	Methu â chydsynio â phrawf rhagarweiniol	4
DR90	Yn gyfrifol am gerbyd tra’n anghymwys oherwydd cyffuriau	10

Troseddau yswiriant

Rhaid i god IN10 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
IN10	Defnyddio cerbyd heb ei yswirio yn erbyn risgiau trydydd parti	6 i 8

Troseddau trwydded

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
LC20	Gyrru mewn ffordd nad yw’n unol â thrwydded	3 i 6
LC30	Gyrru ar ôl gwneud datganiad ffug ynghylch ffitrwydd wrth wneud cais am drwydded	3 i 6
LC40	Gyrru cerbyd wedi methu â rhoi gwybod am anabledd	3 i 6
LC50	Gyrru ar ôl i drwydded gael ei chanslo (diddymu) neu ei gwrthod ar sail feddygol	3 i 6

Troseddau amrywiol

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
MS10	Gadael cerbyd mewn safle peryglus	3
MS20	Reidio piliwn yn anghyfreithlon	3
MS30	Troseddau stryd chwarae	2
MS50	Rasio modur ar y briffordd	3 i 11
MS60	Troseddau nad ydynt yn dod o dan godau eraill (gan gynnwys troseddau sy’n ymwneud â thorri gofynion o ran rheoli cerbyd)	3
MS70	Gyrru gyda golwg diffygiol heb ei gywiro	3
MS80	Gwrthod caniatáu cael prawf golwg	3
MS90	Methu â rhoi gwybodaeth er mwyn adnabod gyrrwr ac ati	6

Troseddau traffordd

Rhaid i god MW10 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
MW10	Torri rheoliadau ffyrdd arbennig (ac eithrio terfynau cyflymder)	3

Croesfannau i gerddwyr

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
PC10	Torri anniffiniedig o reoliadau croesfannau i gerddwyr	3
PC20	Torri rheoliadau croesfannau i gerddwyr gyda cherbyd sy’n symud	3
PC30	Torri rheoliadau croesfannau i gerddwyr gyda cherbyd sy’n llonydd	3

Terfynau cyflymder

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
SP10	Gyrru’n gynt na therfynau cyflymder cerbydau nwyddau	3 i 6
SP20	Gyrru’n gynt na’r terfyn cyflymder ar gyfer y math o gerbyd (ac eithrio cerbydau nwyddau neu gerbydau teithwyr)	3 i 6
SP30	Gyrru’n gynt na’r terfyn cyflymder statudol ar ffordd gyhoeddus	3 i 6
SP40	Gyrru’n gynt na’r terfyn cyflymder cerbyd teithwyr	3 i 6
SP50	Gyrru’n gynt na’r terfyn cyflymder ar draffordd	3 i 6

Cyfarwyddiadau ac arwyddion traffig

Rhaid i’r codau hyn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
TS10	Methu â chydymffurfio ag arwyddion goleuadau traffig	3
TS20	Methu â chydymffurfio â llinellau gwyn dwbl	3
TS30	Methu â chydymffurfio ag arwydd ‘stop’	3
TS40	Methu â chydymffurfio â chyfarwyddyd gan gwnstabl/warden	3
TS50	Methu â chydymffurfio ag arwydd traffig (ac eithrio arwyddion ‘stop’, goleuadau traffig neu linellau gwyn dwbl)	3
TS60	Methu â chydymffurfio ag arwydd hebryngwr croesfan ysgol	3
TS70	Methiant anniffiniedig i gydymffurfio ag arwydd cyfeirio traffig	3

Cod arbennig

Rhaid i god TT99 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Mae’n dangos gwaharddiad o dan weithdrefn ‘adio’ - os bydd cyfanswm y pwyntiau cosb yn cyrraedd 12 neu fwy o fewn 3 blynedd, gall y gyrrwr gael ei wahardd.

Dwyn neu gymryd heb awdurdod

Rhaid i god UT50 aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

Cod	Trosedd	Pwyntiau cosb
UT50	Cymryd cerbyd yn waethygedig	3 i 11

Codau ‘cydnabyddiaeth gilyddol’

Byddwch yn cael cod ‘MR’ ar eich cofnod gyrru os ydych yn cael eich gwahardd rhag gyrru yng Ngogledd Iwerddon neu Ynys Manaw. Bydd eich cyfnod gwahardd hefyd yn ddilys ym Mhrydain Fawr a bydd yn aros ar eich cofnod am 4 blynedd o ddyddiad yr euogfarn.

Cod	Trosedd
MR09	Gyrru yn ddi-hid neu’n beryglus (p’un a yw’n arwain at farwolaeth, anaf neu risg ddifrifol ai peidio)
MR19	Methiant bwriadol i gyflawni’r rhwymedigaeth a osodwyd ar yrrwr ar ôl cymryd rhan mewn damweiniau ffordd (taro neu ffoi)
MR29	Gyrru car tra o dan ddylanwad alcohol neu sylwedd arall yn effeithio ar neu’n lleihau galluoedd meddyliol a chorfforol gyrrwr
MR39	Gyrru cerbyd yn gyflymach na’r cyflymder a ganiateir
MR49	Gyrru cerbyd tra’ch bod wedi eich gwahardd
MR59	Ymddygiad arall sy’n cynnwys trosedd lle mae gwaharddiad gyrru wedi’i roi gan ffurf y drosedd

Troseddau helpu, annog, cwnsela neu beri

Yr gyfer y troseddau hyn, mae’r codau’n debyg, ond gyda’r rhif 0 ar y cod wedi newid i 2.

Er enghraifft, mae cod LC20 (gyrru mewn ffordd nad yw’n unol â thrwydded) yn dod yn god LC22 ar eich cofnod gyrru os ydych wedi helpu rhywun i wneud hyn.

Troseddau achosi neu ganiatáu

Yr gyfer y troseddau hyn, mae’r codau’n debyg, ond gyda’r rhif 0 ar y cod wedi newid i 4.

Er enghraifft, mae LC20 (gyrru mewn ffordd nad yw’n unol â thrwydded) yn dod yn LC24 ar eich trwydded os ydych wedi achosi neu ganiatáu i rywun wneud hyn.

Troseddau ysgogi

Yr gyfer y troseddau hyn, mae’r codau’n debyg, ond gyda’r rhif 0 ar y cod wedi newid i 6.

Er enghraifft, mae DD40 (gyrru peryglus) yn dod yn DD46 ar eich cofnod gyrru os ydych wedi ysgogi rhywun i wneud hyn.

Mae ardystiadau’n aros ar eich cofnod gyrru am 4 neu 11 mlynedd, yn dibynnu ar y drosedd. Gall hyn ddechrau naill ai o’r dyddiad y cewch yn euog neu ddyddiad eich trosedd.

Mae’r ardystiad yn ‘ddilys’ am:

• y 3 blynedd gyntaf, ar gyfer ardystiad 4 blynedd

• y 10 mlynedd cyntaf, ar gyfer ardystiad 11 mlynedd

Gall llys ystyried eich ardystiad os yw’r ddau o’r canlynol yn wir:

• os byddwch yn cyflawni trosedd arall tra bo’n ddilys

• os bydd yr ardystiad yn dal ar eich cofnod gyrru pan fydd y llys yn ystyried eich achos

Efallai y bydd pobl eraill, fel yswirwyr a chyflogwyr, yn gallu darganfod bod gennych yr ardystiad:

• ar unrhyw adeg yn ystod ardystiad 4 blynedd

• yn ystod 5 mlynedd cyntaf ardystiad 11 mlynedd, neu’r 30 mis cyntaf os ydych o dan 18 oed

4 blynedd o ddyddiad euogfarn

Bydd ardystiad yn aros ar gofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad euogfarn os yw’r drosedd:

• am yrru diofal/beryglus - a ddangosir ar y cofnod gyrru fel DD40, DD60 a DD80

• yn arwain at waharddiad

4 blynedd o ddyddiad trosedd

Ym mhob achos arall, mae ardystiadau’n aros ar eich cofnod gyrru am 4 blynedd o ddyddiad y drosedd.

11 blynedd o ddyddiad euogfarn

Os yw’r drosedd am:

• yfed a gyrru neu yrru ar gyffuriau - a ddangosir ar y cofnod gyrru fel DR10, DR20, DR30, DR31, DR61 a DR80

• achosi marwolaeth drwy yrru diofal dan ddylanwad alcohol neu gyffuriau - a ddangosir ar y cofnod gyrru fel CD40, CD50 a CD60

• achosi marwolaeth drwy yrru diofal, ac yna methu â rhoi sbesimen ar gyfer dadansoddiad - a ddangosir ar y cofnod gyrru fel CD70

Bydd eich trwydded yn cael ei chanslo (diddymu) os byddwch yn cael 6 neu fwy o bwyntiau o fewn 2 flynedd ichi basio’ch prawf.

Pwyntiau ar eich trwydded dros dro

Bydd unrhyw bwyntiau cosb ar eich trwydded dros dro sydd heb ddod i ben yn cael eu trosglwyddo drosodd i’ch trwydded lawn pan fyddwch yn pasio’ch prawf. Fodd bynnag, bydd eich trwydded yn cael ei chanslo os cewch unrhyw bwyntiau cosb pellach sy’n mynd â chi hyd at gyfanswm o 6 neu fwy o fewn 2 flynedd ichi basio’ch prawf gyrru.

Os caiff eich trwydded ei chanslo o fewn 2 flynedd

Bydd yn rhaid ichi wneud cais a thalu am drwydded dros dro newydd a phasio’r rhannau theori ac ymarferol o’r prawf gyrru neu reidio eto i gael trwydded lawn.

Os nad ydych wedi anfon am eich trwydded lawn

Mae’n rhaid ichi ail-sefyll y ddwy ran o’ch prawf gyrru os ydy’ch trwydded wedi cael ei chanslo ar ôl ichi basio eich prawf, ond nid ydych wedi anfon am eich trwydded lawn eto. Gallwch ddefnyddio eich trwydded yrru dros dro bresennol i sefyll y profion.

Pwy sy’n cael eu cynnwys yn y rheolau

Mae’r rheolau hyn yn berthnasol i bob gyrrwr newydd a basiodd ei brawf gyrru cyntaf yn y canlynol:

• Prydain Fawr

• Gogledd Iwerddon

• Ynys Manaw

• Ynysoedd y Sianel

• Gibraltar

• Y Gymuned Ewropeaidd (CE) a’r Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE)

Y gwledydd CE/AEE yw:

Awstria, Gwlad Belg, Bwlgaria, Croatia, Gweriniaeth Cyprus, y Weriniaeth Tsiec, Denmarc, Estonia, y Ffindir, Ffrainc, yr Almaen, Gwlad Groeg, Hwngari, Gwlad yr Iâ, Iwerddon, yr Eidal, Latfia, Liechtenstein, Lithwania, Lwcsembwrg, Malta, Yr Iseldiroedd, Norwy, Gwlad Pwyl, Portiwgal, Romania, Slofenia, Slofacia, Sbaen a Sweden.

Nid oes cyfnod 2 flynedd arall os byddwch yn pasio prawf am gategori arall o gerbyd, er enghraifft i yrru cerbyd nwyddau trwm.

Trwyddedau tramor

Mae’r rheolau hefyd yn berthnasol os ydych yn cyfnewid trwydded yrru dramor am drwydded Brydeinig ac yna pasio prawf gyrru pellach ym Mhrydain Fawr.

Os cewch hysbysiad cosb benodedig am drosedd foduro, nid oes angen ichi roi eich trwydded yrru i’r heddlu neu’r swyddfa gosb benodedig (FPO).

I dderbyn y gosb benodedig, mae angen ichi roi’r canlynol iddynt:

• eich enw

• eich dyddiad geni

• eich rhif trwydded yrru

Bydd yr FPO yn dweud wrth DVLA am yr ardystiad (gan gynnwys pwyntiau cosb) fel y gallant ei ychwanegu at eich cofnod.

Efallai y gofynnir ichi roi eich trwydded i mewn yn y llys. Bydd y llys wedyn yn ei hanfon i DVLA. Os na fyddwch yn ei rhoi i mewn, yna efallai y gofynnir ichi ei hanfon i DVLA.

Pryd mae’n rhaid ichi anfon eich trwydded i DVLA

Bydd DVLA yn ysgrifennu atoch yn gofyn ichi anfon eich trwydded atynt os:

• rydych yn yrrwr newydd, sydd wedi cael 6 neu fwy o bwyntiau cosb o fewn 2 flynedd ichi basio’ch prawf, ac mae DVLA wedi diddymu eich trwydded

• rydych wedi cael eich gwahardd rhag gyrru gan y llys ac ni wnaethoch roi’ch trwydded i’r llys

• mae’r drwydded a roesoch i’r llys yn annilys

• rydych wedi rhoi gwybod i DVLA eich bod wedi newid eich cyfeiriad

Bydd y rhan fwyaf o ardystiadau sydd wedi dod i ben yn cael eu dileu’n awtomatig o’ch cofnod gyrru pan nad ydynt yn ddilys bellach.

Mae faint o amser y maent yn aros ar eich cofnod yn dibynnu ar ba mor ddifrifol oedd y drosedd.

Gweld eich cofnod trwydded yrru i weld pa bwyntiau cosb sydd gennych a phryd y byddant yn cael eu dileu.

Gallwch hefyd gysylltu â DVLA.

Manylion ardystiadau anghywir ar eich trwydded

Cysylltwch â’r llys a’ch cafwyd yn euog os dangosir eich manylion ardystiadau yn anghywir ar eich trwydded yrru.