ÒÁÈËÖ±²¥

Pan fyddwch yn cymryd amser i ffwrdd am fod eich partner yn cael baban, am eich bod yn mabwysiadu plentyn neu am eich bod yn cael baban drwy drefniant mam fenthyg, mae’n bosibl y byddwch yn gymwys i gael y canlynol:

• 1 neu 2 wythnos o Absenoldeb Tadolaeth â thâl
• Tâl Tadolaeth
• Absenoldeb a Thâl ar y Cyd i Rieni

Efallai na chewch absenoldeb a thâl gyda’i gilydd, ac mae rheolau o ran sut i hawlio a phryd y cewch ddechrau’ch absenoldeb.

Hawliau cyflogaeth tra ydych ar absenoldeb

²Ñ²¹±ð’c³ó hawliau cyflogaeth (yn agor tudalen Saesneg) wedi’u diogelu tra yr ydych ar absenoldeb tadolaeth. Mae hyn yn cynnwys eich hawl i’r canlynol:

• cael codiadau cyflog
• cronni gwyliau
• dychwelyd i’r gwaith

Cewch amser i ffwrdd i fynd gyda’ch partner (neu’r fam fenthyg) i 2 apwyntiad cynenedigol.

Os ydych yn mabwysiadu plentyn, cewch amser i ffwrdd i fynychu dau apwyntiad mabwysiadu ar ôl i chi gael eich paru gyda phlentyn.

Absenoldeb Tadolaeth

Mae faint o absenoldeb y gallwch ei gymryd yn dibynnu ar ddyddiad disgwyl eich baban.

Os yw dyddiad disgwyl y baban ar neu cyn 6 Ebrill 2024, neu cyn 6 Ebrill 2024 ar gyfer mabwysiadu

Gallwch ddewis cymryd naill ai 1 wythnos neu 2 wythnos o absenoldeb. Mae’n rhaid i chi gymryd eich cyfnod o absenoldeb ar un tro. Cewch yr un faint o absenoldeb hyd yn oed os ydych yn cael mwy nag un plentyn (er enghraifft, gefeilliaid).

Mae wythnos o absenoldeb yn hafal i nifer y diwrnodau yr ydych fel arfer yn gweithio mewn wythnos. Er enghraifft, os ydych dim ond yn gweithio ar ddydd Llun a dydd Mawrth, bydd wythnos o absenoldeb yn hafal i 2 ddiwrnod.

Ni all eich absenoldeb ddechrau cyn y dyddiad geni. Mae’n rhaid i’r absenoldeb ddod i ben cyn pen 56 diwrnod i’r enedigaeth (neu’r dyddiad disgwyl, os daw’r baban yn gynnar). Mae rheolau gwahanol ar waith os ydych yn mabwysiadu.

Mae’n rhaid i chi roi rhybudd o 28 diwrnod i’ch cyflogwr os ydych am newid eich dyddiad dechrau.

Nid oes rhaid i chi roi union ddyddiad pan fyddwch am gymryd yr absenoldeb. Yn lle hynny, gallwch roi amser cyffredinol, megis diwrnod yr enedigaeth neu wythnos ar ôl yr enedigaeth.

Os yw dyddiad disgwyl y baban ar ôl 6 Ebrill 2024, neu ar neu ar ôl 6 Ebrill 2024 ar gyfer mabwysiadu

Gallwch ddewis cymryd naill ai 1 wythnos neu 2 wythnos o absenoldeb. Os ydych yn dewis cymryd 2 wythnos, gallwch gymryd yr amser hwn fel pythefnos neu fel 2 wythnos ar wahân. Cewch yr un faint o absenoldeb hyd yn oed os ydych yn cael mwy nag un plentyn (er enghraifft, gefeilliaid).

Mae wythnos o absenoldeb yn hafal i nifer y diwrnodau yr ydych fel arfer yn gweithio mewn wythnos. Er enghraifft, os ydych dim ond yn gweithio ar ddydd Llun a dydd Mawrth, bydd wythnos o absenoldeb yn hafal i 2 ddiwrnod.

Ni all eich absenoldeb ddechrau cyn y dyddiad geni. Mae’n rhaid i’r absenoldeb ddod i ben cyn pen 52 wythnos i’r enedigaeth (neu’r dyddiad disgwyl, os daw’r baban yn gynnar). Mae rheolau gwahanol ar waith os ydych yn mabwysiadu.

Mae’n rhaid i chi roi rhybudd o 28 diwrnod i’ch cyflogwr os ydych am newid eich dyddiad dechrau.

Nid oes rhaid i chi roi union ddyddiad pan fyddwch am gymryd yr absenoldeb. Yn lle hynny, gallwch roi amser cyffredinol, megis diwrnod yr enedigaeth neu wythnos ar ôl yr enedigaeth.

Absenoldeb ar y Cyd i Rieni

Gallech hefyd fod yn gymwys i gael Absenoldeb ar y Cyd i Rieni (SPL). Ni allwch gymryd Absenoldeb Tadolaeth ar ôl i chi gymryd SPL.

Absenoldeb ar gyfer apwyntiadau cynenedigol

Gallwch gymryd absenoldeb di-dâl i fynd gyda menyw feichiog i 2 apwyntiad cynenedigol os yw’r canlynol yn wir:

• rydych yn dad i’r baban

• rydych yn briod neu’n bartner sifil i’r fam sy’n disgwyl

• rydych mewn perthynas hirdymor â’r fam sy’n disgwyl

• chi yw’r rhiant bwriadedig (os ydych yn cael baban drwy drefniant mam fenthyg)

Gallwch gymryd hyd at 6 awr a hanner ar gyfer pob apwyntiad. Gall eich cyflogwr ddewis rhoi mwy o amser i chi.

Gallwch wneud cais am absenoldeb ar unwaith os ydych yn gyflogai parhaol. Os ydych yn weithiwr asiantaeth, bydd angen i chi fod wedi bod yn gwneud swydd am 12 wythnos cyn i chi fod yn gymwys.

Absenoldeb ar gyfer apwyntiadau mabwysiadu

Gallwch gymryd absenoldeb di-dâl i fynychu 2 apwyntiad mabwysiadu ar ôl i chi gael eich paru gyda phlentyn.

Gallwch gymryd hyd at 6 awr a hanner ar gyfer pob apwyntiad. Gall eich cyflogwr ddewis rhoi mwy o amser i chi.

Gallwch wneud cais am absenoldeb ar unwaith os ydych yn gyflogai parhaol. Os ydych yn weithiwr asiantaeth, bydd angen i chi fod wedi bod yn gwneud swydd am 12 wythnos cyn i chi fod yn gymwys.

Y gyfradd wythnosol statudol ar gyfer Tâl Tadolaeth yw £187.18, neu 90% o’ch enillion wythnosol ar gyfartaledd (pa un bynnag sydd isaf).

Mae unrhyw arian a gewch yn cael ei dalu yn yr un ffordd â’ch cyflog, er enghraifft yn fisol neu’n wythnosol. Bydd treth ac Yswiriant Gwladol yn cael eu didynnu.

Dyddiadau dechrau a dyddiadau dod i ben

Mae’r arian fel arfer yn cael ei dalu tra ydych ar absenoldeb. Mae’n rhaid i’ch cyflogwr gadarnhau’r dyddiadau dechrau a’r dyddiadau dod i ben ar gyfer eich Tâl Tadolaeth pan fyddwch yn ei hawlio.

I newid y dyddiad dechrau, mae’n rhaid i chi roi 28 diwrnod o rybudd i’ch cyflogwr cyn i’r cyfnod o absenoldeb â thâl ddechrau.

Mae’n rhaid i chi fod yn cymryd amser i ffwrdd i ofalu am y plentyn a bod yn un o’r canlynol: 

• y tad

• gŵr neu bartner i’r fam (neu’r mabwysiadwr) – mae hyn yn cynnwys partneriaid o’r un rhyw

• mabwysiadwr y plentyn

• y rhiant bwriadedig (os ydych yn cael baban drwy drefniant mam fenthyg)

Mae amodau ychwanegol y mae’n rhaid i chi eu bodloni i fod yn gymwys i gael tâl ac absenoldeb. 

Absenoldeb Tadolaeth

Mae’n rhaid bod y canlynol yn wir amdanoch:

• rydych yn gyflogai (yn agor tudalen Saesneg)

• rydych yn rhoi’r rhybudd cywir

• rydych wedi’ch cyflogi’n barhaus gan eich cyflogwr (yn agor tudalen Saesneg) am o leiaf 26 wythnos hyd at unrhyw ddiwrnod yn yr ‘wythnos gymhwysol’

Yr ‘wythnos gymhwysol’ yw’r 15fed wythnos cyn y disgwylir i’r baban gael ei eni. Mae rheolau gwahanol ar waith os ydych yn mabwysiadu.

Tâl Tadolaeth 

Mae’n rhaid bod y canlynol yn wir amdanoch:

• rydych yn cael eich cyflogi gan eich cyflogwr hyd at y dyddiad geni

• rydych yn ennill o leiaf £125 yr wythnos ar gyfartaledd (cyn treth)

• rydych yn rhoi’r rhybudd cywir

• rydych wedi’ch cyflogi’n barhaus gan eich cyflogwr (yn agor tudalen Saesneg) am o leiaf 26 wythnos hyd at ddiwedd unrhyw ddiwrnod yn yr ‘wythnos gymhwysol’

Yr ‘wythnos gymhwysol’ yw’r 15fed wythnos cyn y disgwylir i’r baban gael ei eni. Mae rheolau gwahanol ar waith os ydych yn mabwysiadu.

Os byddwch yn colli’ch baban

Gallwch gael Tâl neu Absenoldeb Tadolaeth o hyd os yw’ch baban:

• yn farw-anedig o 24ain wythnos y beichiogrwydd ymlaen

• yn cael ei eni’n fyw ar unrhyw adeg yn ystod y beichiogrwydd

Gallwch gymryd unrhyw absenoldeb a drefnwyd gennych cyn colli’r baban. Os oes gennych absenoldeb ar ôl i’w gymryd ar ôl colli’r baban, bydd dal modd i chi drefnu i gymryd hwn. Mae’n rhaid i chi wneud hyn cyn pen 8 wythnos i’r farwolaeth.

Mae’n bosibl eich bod hefyd yn gymwys i gael Absenoldeb a Thâl Statudol Rhieni mewn Profedigaeth.

Os nad ydych yn gymwys

Mae’n rhaid i’ch cyflogwr roi gwybod i chi cyn pen 28 diwrnod os nad ydych yn gymwys a’r rheswm pam, gan ddefnyddio ffurflen SPP1.

Gallwch hawlio Tâl ac Absenoldeb Tadolaeth drwy’ch cyflogwr. Mae’n rhaid i chi roi o leiaf 15 wythnos o rybudd i’ch cyflogwr.

Gallwch wneud hyn drwy (a elwir yn ‘ffurflen SC3’ yn flaenorol). Unwaith i chi lenwi’r ffurflen, bydd angen i chi ei lawrlwytho, neu ei hargraffu, a’i hanfon i’ch cyflogwr.

Gwirio a oes gan eich cyflogwr ei ffurflen ei hun. Os oes gan eich cyflogwr ei ffurflen ei hun, defnyddiwch y ffurflen honno yn lle.

Bydd angen i chi gynnwys:

• y dyddiad disgwyl

• pryd rydych am i’ch absenoldeb ddechrau, er enghraifft, diwrnod yr enedigaeth neu’r wythnos ar ôl yr enedigaeth

• os ydych am gael 1 wythnos neu 2 wythnos o absenoldeb

Nid oes angen i chi roi tystiolaeth o’r beichiogrwydd na’r enedigaeth.

Cymhwystra

Mae’n rhaid bod eich cyflogwr yn eich cyflogi chi’n barhaus (yn agor tudalen Saesneg) am o leiaf 26 wythnos hyd at unrhyw ddiwrnod yn yr ‘wythnos gymhwysol’.

Ar gyfer mabwysiadu yn y DU, dyma’r wythnos pan gewch chi eich paru â’r plentyn.

Ar gyfer mabwysiadu dramor, mae hyn naill ai:

• yr wythnos pan fydd y plentyn yn cyrraedd y DU

• yr wythnos pryd hoffech i’ch tâl neu absenoldeb ddechrau

Mae’n rhaid i chi hefyd fodloni’r amodau cymhwystra eraill ar gyfer tâl neu absenoldeb tadolaeth.

Dyddiadau dechrau a dyddiadau dod i ben – Absenoldeb Tadolaeth

Gall eich cyfnod o Absenoldeb Tadolaeth ddechrau:

• ar y dyddiad lleoli

• ar y dyddiad y mae’r plentyn yn cyrraedd y DU, os ydych yn mabwysiadu o dramor

• y dyddiad y mae’r baban yn cael ei eni (neu’r diwrnod wedyn os ydych yn gweithio’r diwrnod hwnnw) os ydych yn rhiant benthyg

• ar ddyddiad o’ch dewis chi ar ôl y dyddiad geni neu’r dyddiad lleoli

Mae’n rhaid i chi roi rhybudd o 28 diwrnod i’ch cyflogwr os ydych am newid eich dyddiad dechrau.

Ar gyfer mabwysiadu yn y DU a mabwysiadu dramor

Os oes disgwyl i’r plentyn gael ei leoli, neu os oes disgwyl iddo gyrraedd yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban:

• cyn 6 Ebrill 2024, mae’n rhaid i’ch absenoldeb ddod i ben cyn pen 56 diwrnod i’r dyddiad lleoli neu’r dyddiad cyrraedd

• ar neu ar ôl 6 Ebrill 2024, mae’n rhaid i’ch absenoldeb ddod i ben cyn pen 52 wythnos i’r dyddiad lleoli neu’r dyddiad cyrraedd

Ar gyfer rhieni benthyg

Os oes disgwyl i’r baban gael ei eni:

• ar neu cyn 6 Ebrill 2024, mae’n rhaid i’ch absenoldeb ddod i ben cyn pen 56 diwrnod i’r dyddiad geni

• ar ôl 6 Ebrill 2024, mae’n rhaid i’ch absenoldeb ddod i ben cyn pen 52 wythnos i’r dyddiad geni

Sut i hawlio – Tâl ac Absenoldeb Tadolaeth

Gallwch ddefnyddio’r (neu fersiwn o’r ffurflen sydd gan eich cyflogwr) ar gyfer y canlynol: 

• mabwysiadu – cyn pen 7 diwrnod i’r dyddiad y mae’ch cyd-fabwysiadwr neu’ch partner yn cael ei baru â phlentyn

• trefniadau mam fenthyg – 28 diwrnod, neu cyn gynted ag y gallwch, cyn i chi eisiau i’ch tâl ddechrau

Bydd angen i chi lawrlwytho neu argraffu’r ffurflen ar ôl ei llenwi a rhoi copi i’ch cyflogwr.

Mae’r cyfnod o rybudd yn wahanol ar gyfer mabwysiadu tramor. Mae’r broses wedi’i hesbonio yn .

Mae’r ffurflen ar-lein yn cymryd lle ffurflenni SC4 ac SC5.

Trefniadau mam fenthyg

I fod yn gymwys i gael Tâl ac Absenoldeb Tadolaeth os defnyddiwch fam fenthyg i gael baban, mae’n rhaid i’r canlynol fod yn wir:

• rydych yn rhan o gwpl

• rydych yn gyfrifol am y baban (gyda’ch partner)

• rydych wedi gweithio i’ch cyflogwr yn barhaus (yn agor tudalen Saesneg) am o leiaf 26 wythnos erbyn diwedd yr ‘wythnos gymhwysol’ (y 15fed wythnos cyn dyddiad disgwyl y baban)

Gallwch hawlio Tâl ac Absenoldeb Tadolaeth drwy’ch cyflogwr. Mae’n rhaid i chi roi o leiaf 15 wythnos o rybudd i’ch cyflogwr er mwyn hawlio Tâl Tadolaeth. I gael Tâl Tadolaeth Statudol, mae’n rhaid i chi roi eich rhybudd yn ysgrifenedig.

Mae hefyd raid i chi roi datganiad ysgrifenedig i gadarnhau’r canlynol:

• eich bod yn bwriadu gwneud cais am orchymyn rhieni (yn agor tudalen Saesneg) yn ystod y 6 mis ar ôl genedigaeth y plentyn

• eich bod yn disgwyl i’r llys roi’r gorchymyn hwnnw i chi