ÒÁÈËÖ±²¥

Treth a dalwch ar eich incwm yw Treth Incwm. Nid oes rhaid i chi dalu treth ar bob math o incwm.

Rydych yn talu treth ar bethau fel:

• arian a enillir gennych o gyflogaeth
• elw a wneir gennych os ydych yn hunangyflogedig, gan gynnwys o wasanaethau rydych yn eu gwerthu drwy wefannau neu apiau – gallwch wirio a oes angen i chi roi gwybod i CThEF am yr incwm hwn
• rhai budd-daliadau’r Wladwriaeth
• y rhan fwyaf o bensiynau, gan gynnwys pensiynau’r Wladwriaeth, pensiynau cwmni, pensiynau personol a blwydd-daliadau ymddeol
• incwm rhent (oni bai eich bod yn landlord sy’n byw yn yr eiddo a’ch bod yn cael llai na’r terfyn ar gyfer y Cynllun Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg))
• buddiannau a gewch yn sgil eich swydd
• incwm o ymddiriedolaeth
• llog ar gynilion sydd dros eich lwfans cynilion

Nid ydych yn talu treth ar bethau fel:

• y £1,000 cyntaf o’r incwm a gewch o ganlyniad i hunangyflogaeth – dyma eich ‘lwfans masnachu’
• y £1,000 cyntaf o incwm a gewch o eiddo a rowch ar osod (yn agor tudalen Saesneg) (oni bai eich bod yn defnyddio’r Cynllun Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg))
• incwm o gyfrifon sydd wedi’u heithrio rhag treth, fel Cyfrifon Cynilo Unigol (ISAs) a Thystysgrifau Cynilion Cenedlaethol
• difidendau o gyfranddaliadau cwmni o dan eich lwfans difidendau
• rhai budd-daliadau’r Wladwriaeth
• gwobrau bondiau premiwm neu’r Loteri Genedlaethol
• rhent a gewch gan letywr yn eich cartref sy’n is na’r terfyn ar gyfer y Cynllun Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg)

Rhyddhadau a lwfansau Treth Incwm

Mae’r rhan fwyaf o bobl yn y DU yn cael Lwfans Personol o incwm sy’n rhydd o dreth. Dyma swm yr incwm y gallwch ei gael cyn talu treth.

Yn ogystal, gellir gostwng swm y dreth a delir gennych, drwy gyfrwng rhyddhadau treth os ydych yn gymwys i’w cael.

Talu Wrth Ennill (TWE)

Mae’r rhan fwyaf o bobl yn talu Treth Incwm drwy TWE. Dyma’r system y mae’ch cyflogwr neu’ch darparwr pensiwn yn ei defnyddio i ddidynnu Treth Incwm a chyfraniadau Yswiriant Gwladol cyn talu’ch cyflogau neu’ch pensiwn. Mae eich cod treth yn rhoi gwybod i’ch cyflogwr faint i’w ddidynnu.

Treth ar fudd-daliadau’r Wladwriaeth

Gall eich cod treth ddwyn budd-daliadau trethadwy’r wladwriaeth i ystyriaeth, felly os oes arnoch dreth ar y rheiny (er enghraifft ar gyfer Pensiwn y Wladwriaeth), fel arfer caiff ei didynnu’n awtomatig oddi wrth eich incwm arall.

Os mai Pensiwn y Wladwriaeth yw’ch unig incwm, bydd Cyllid a Thollau EF (CThEF) yn ysgrifennu atoch os oes arnoch Dreth Incwm. Efallai y bydd angen i chi lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad.

Ffurflenni Treth Hunanasesiad

Os yw’ch materion ariannol yn fwy cymhleth (er enghraifft os ydych yn hunangyflogedig neu fod gennych incwm uchel), mae’n bosibl y gallwch dalu Treth Incwm ac Yswiriant Gwladol drwy’r drefn Hunanasesiad. Bydd angen i chi lenwi Ffurflen Dreth bob blwyddyn.

Hefyd, mae’n rhaid i chi lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad os gwnaethoch ennill mwy na naill ai:

• £1,000 o ganlyniad i hunangyflogaeth
• £2,500 o incwm arall heb ei drethu, er enghraifft o ganlyniad i gildyrnau neu roi eiddo ar osod

Cysylltwch â Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg CThEF os oedd eich incwm o roi eiddo ar osod rhwng £1,000 a £2,500.

Budd-daliadau’r Wladwriaeth sy’n drethadwy

Y budd-daliadau mwyaf cyffredin yr ydych yn talu Treth Incwm arnynt yw:

• Lwfans Profedigaeth (Pensiwn Gweddwon yn gynt)
• Lwfans Gofalwr neu (dim ond yn yr Alban) Daliad Cymorth Gofalwr
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA) ar sail cyfraniadau
• Budd-dal Analluogrwydd (o’r 29ain wythnos ar ôl i chi ei gael)
• Lwfans Ceisio Gwaith (JSA)
• pensiynau a delir drwy’r cynllun Budd-dal Marwolaeth Ddiwydiannol
• Pensiwn y Wladwriaeth
• Lwfans Rhiant Gweddw

Budd-daliadau’r Wladwriaeth sy’n rhydd o dreth

Y budd-daliadau mwyaf cyffredin a geir gan y Wladwriaeth ac nad oes yn rhaid i chi dalu Treth Incwm arnynt yw:

• Lwfans Gweini
• Taliad Cymorth Profedigaeth
• Budd-dal Plant (ar sail incwm – defnyddiwch y gyfrifiannell treth Budd-dal Plant (yn agor tudalen Saesneg) i weld a fydd yn rhaid i chi dalu treth)
• Lwfans Byw i’r Anabl (DLA)
• trwyddedau teledu rhad ac am ddim i bobl dros 75 oed
• Lwfans Gwarcheidwad
• Budd-dal Tai
• Cymhorthdal Incwm – serch hynny, mae’n bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu treth ar Gymhorthdal Incwm os byddwch yn rhan o streic
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA) sy’n ymwneud ag incwm
• Budd-dal Anafiadau Diwydiannol
• cyfandaliadau profedigaeth
• Lwfans Mamolaeth
• Credyd Pensiwn
• Taliad Annibyniaeth Personol (PIP)
• Lwfans Anabledd Difrifol
• Credyd Cynhwysol
• Pensiwn Gweddw Rhyfel
• Taliadau Tanwydd Gaeaf a Bonws Nadolig

Er mwyn cyfrifo a ddylech fod yn talu Treth Incwm, dilynwch y camau hyn.

1. Adiwch eich holl incwm trethadwy ynghyd, gan gynnwys budd-daliadau trethadwy’r wladwriaeth.

2. Cyfrifwch eich lwfansau rhydd o dreth.

3. Tynnwch eich lwfansau rhydd o dreth o’ch incwm trethadwy.

Os oes unrhyw beth yn weddill, rydych yn drethdalwr. Cysylltwch â Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg CThEF, os nad ydych eisoes yn talu treth.

Gallwch weld a ydych yn talu’r swm cywir o Dreth Incwm ar-lein. Ar gyfer y flwyddyn dreth bresennol (6 Ebrill 2025 i 5 Ebrill 2026), gallwch wneud y canlynol:

• gwirio’ch taliadau Treth Incwm
• cyfrifo swm y Dreth Incwm y dylech fod yn ei thalu (yn agor tudalen Saesneg)

Gallwch hefyd:

• gwirio swm y Dreth Incwm a dalwyd gennych y llynedd (6 Ebrill 2024 i 5 Ebrill 2025)
• amcangyfrif swm y Dreth Incwm y dylech fod wedi talu yn ystod blwyddyn flaenorol (yn agor tudalen Saesneg)

Os na allwch ddefnyddio’r gwasanaethau hyn, gallwch wirio eich bod wedi talu’r dreth gywir drwy gysylltu â CThEF neu drwy gael help gan gyfrifydd (yn agor tudalen Saesneg).